Cuộc đua 2026 giữa Fidesz và Tisza Párt làm dấy lên câu hỏi liệu có thể tái cơ cấu chi tiêu để tăng nguồn cho y tế, giáo dục, an sinh mà không đánh thuế mới. Nhiều ý kiến trong và ngoài Tisza Párt cho rằng tháo gỡ “hệ thống” xây từ 2010 sẽ giải phóng nguồn lực lớn. Phạm vi xem xét tập trung vào các khoản chi trực tiếp gắn với ưu tiên chính sách của chính quyền Orbán, tạm gác các yếu tố thuế ưu đãi, điều tiết hay thất thoát do tham nhũng chi tiết.

Theo Eurostat và phân tích của Palócz Éva (Kopint–Tárki), cấu trúc chi tiêu từ 2010 đã lệch mạnh: ít hơn cho bảo vệ xã hội, giáo dục, y tế; nhiều hơn cho thể thao–văn hóa–tôn giáo, “các vấn đề kinh tế” và vận hành bộ máy. Năm 2023, chi vận hành (trừ lãi) đạt 5,3% GDP so với mức trung bình EU 4,1%. Oblath Gábor chỉ ra “tiêu dùng cộng đồng” của nhà nước ở Hungary rất cao, đặc biệt là chi quản trị hành chính.

Bộ máy phình to và tập trung hóa: số lượng lãnh đạo cấp vụ tăng mạnh, lương được điều chỉnh lên. Nhà nước dựng thêm tầng quản lý như Trung tâm Klebelsberg (Klebelsberg Központ) và Tổng Cục Bệnh viện Quốc gia (Országos Kórházi Főigazgatóság), 2025 chi hơn 1.044 tỷ forint cho hai thiết chế này, trong khi trợ cấp cho chính quyền địa phương hầu như đứng yên danh nghĩa và giảm tỷ trọng trong ngân sách. Về tuyên truyền, Văn phòng Nội các Thủ tướng (Miniszterelnöki Kabinetiroda) có chi vận hành 533,3 tỷ forint năm 2025; loại trừ tình báo còn hơn 418 tỷ, bên cạnh khung hợp đồng của Cơ quan Truyền thông Quốc gia (Nemzeti Kommunikációs Hivatal) bình quân khoảng 70 tỷ/năm chủ yếu rơi vào nhóm công ty của Balásy Gyula. Quỹ Hỗ trợ Dịch vụ Truyền thông và Quản lý Tài sản (Médiaszolgáltatás-támogató és Vagyonkezelő Alap, MTVA) được ấn định 165,6 tỷ forint năm 2025.

Ở mảng “các vấn đề kinh tế”, điểm nặng nhất là bảo vệ giá năng lượng và trợ cấp doanh nghiệp. Quỹ Bảo vệ Chi phí Năng lượng (Rezsivédelmi Alap) đạt đỉnh 2.579 tỷ forint năm 2023, giảm còn 1.361 tỷ năm 2024 và 1.133 tỷ năm 2025 (tách thành quỹ hộ gia đình và đền bù cơ quan công), trong đó khoảng 300 tỷ năm 2023 chi cho mục đích ngoài năng lượng. Trợ cấp đầu tư năm 2024 vượt 1.000 tỷ forint, khoảng 780 tỷ vào doanh nghiệp; Állami Számvevőszék ghi nhận đỉnh hơn 1.400 tỷ năm 2020. Cơ quan Đầu tư Quốc gia (Nemzeti Befektetési Ügynökség, HIPA) cấp hỗ trợ theo quyết định từng trường hợp (EKD) cho FDI; riêng các nhà máy pin đến 2023 nhận khoảng 663 tỷ hỗ trợ trực tiếp và 598 tỷ hạ tầng theo Éltető Andrea, còn Szijjártó Péter nói tổng chi đã 1.500 tỷ. So với trước 2010, mức EKD đã tăng bậc, trong khi hiệu quả–hoàn vốn bị đặt dấu hỏi ngay cả trong báo cáo của Állami Számvevőszék.

Chi cho giải trí–văn hóa–tôn giáo vọt lên 2,6% GDP năm 2023, cao nhất EU. Mảng phát sóng chiếm 0,3% GDP; thể thao 0,7% GDP (khoảng 525 tỷ forint năm 2023), còn dự toán 2025 cho nhiều dòng thể thao khoảng 182 tỷ forint, chưa tính tài trợ qua thuế tao mà riêng bóng đá 2011–2024 đã gần 550 tỷ forint. Văn hóa đạt 1% GDP (khoảng 750 tỷ), tăng nhanh sau 2016 cùng làn phim, dự án lớn dùng ngân sách. Tôn giáo ở mức 0,3–0,4% GDP (khoảng 225 tỷ), chủ yếu cho đầu tư và sinh hoạt tôn giáo, không bao gồm kinh phí cung ứng dịch vụ công do cơ sở tôn giáo đảm nhận.

Cộng gộp các hạng mục gắn với ưu tiên của hệ thống cho thấy quy mô gần 12.300 tỷ forint. Không thể cắt sạch, nhưng giả định tiết giảm 20% sẽ giải phóng khoảng 2.460 tỷ forint; nếu 40% có thể tới xấp xỉ 5.000 tỷ. Thêm vào đó, cải cách mua sắm công có thể thu hồi phần “địa tô kleptocratic” ước 7,6–13% theo Korrupciókutató Központ, và việc tái mục tiêu hóa trợ cấp gia đình–nhà ở cũng mở thêm dư địa.

Kết quả cho thấy vẫn còn khoảng tài khóa đáng kể để tái ưu tiên cho y tế, giáo dục, an sinh mà không cần những sắc thuế phi lý từng bị gán cho đối thủ. Tuy vậy, việc tháo gỡ và tái cấu trúc một tổ hợp chính sách–kinh tế–truyền thông đã bám rễ từ 2010 chắc chắn không đơn giản.