Donald Trump lần đầu gặp trực tiếp Tập Cận Bình từ 2019 bên lề APEC ở Pusan, trao đổi khoảng 90 phút. Ông công bố loạt quyết định “đột phá”, trong khi Jerzy Marek Nowakowski từ Học viện Nghệ thuật Chiến tranh (Akademia Sztuki Wojennej) nhận định Mỹ phần nào bị dồn vào chân tường.

Hai bên đạt thỏa thuận 1 năm: Trung Quốc tạm hoãn kiểm soát xuất khẩu kim loại đất hiếm; Mỹ giảm thuế với hàng Trung Quốc 10 điểm phần trăm, đưa đa số mức thuế từ 57% xuống 47%, đổi lấy cam kết kiềm chế xuất khẩu tiền chất fentanyl. Trung Quốc cũng nối lại nhập khẩu đậu nành Mỹ. Theo Trump, việc hoãn hạn chế đất hiếm áp dụng cho toàn cầu, tạo cú hích tích cực cho kinh tế thế giới.

Jakub Jakóbowski từ Trung tâm Nghiên cứu Phương Đông (Ośrodek Studiów Wschodnich) cho rằng Bắc Kinh “mua thời gian”: tạm lùi hạn chế đất hiếm nhưng đổi được nhượng bộ ban đầu về thuế. Nowakowski đánh giá Trump thoát thế giằng co của chiến tranh thuế, song cái giá là thừa nhận trật tự đơn cực đã chấm dứt, khi Trung Quốc là đối tác duy nhất đủ công cụ đối trọng với Mỹ.

Nhiều nút thắt chưa gỡ: vị thế gần như độc quyền của Trung Quốc về tinh luyện, nam châm đất hiếm (khoảng 90% sản lượng), cùng tỷ trọng lớn dysprosium vẫn giữ vai trò đòn bẩy. Ở chiều ngược lại, Washington không nới kiểm soát công nghệ chip; Trump nói đã bàn về xuất khẩu chip phục vụ AI nhưng không cho phép bán các bộ xử lý NVIDIA Blackwell. Lệnh hạn chế GPU cao cấp (như Nvidia A100, H100) từ 2023 vẫn được Nhật Bản, Hàn Quốc và Hà Lan phối hợp thực thi.

Về chính trị, kỳ vọng đột phá không thành: theo Nowakowski, Trump dường như lùi các hạn chế với TikTok, giảm một nửa thuế liên quan fentanyl, còn chủ đề hợp tác Trung–Nga ít tiến triển. Trump nói hai bên muốn chấm dứt chiến tranh Nga–Ukraine nhưng “không thực sự có ảnh hưởng”; không bàn về Đài Loan. Chủ đề dầu Nga cũng mờ nhạt, dù các lệnh trừng phạt gần đây với Rosnieft và Łukoil đã khiến một số công ty Trung Quốc báo hiệu cắt giảm mua vào.

Nowakowski nhận định Mỹ dưới thời Trump nghiêng về chủ nghĩa biệt lập cổ điển, tập trung vào lợi ích tại châu Mỹ, gợi lại Học thuyết Monroe; hệ quả không tích cực cho an ninh châu Âu. Ông dự báo hiện diện quân sự Mỹ tại châu Âu sẽ bị thu hẹp; các quyết định liên quan Romania cho thấy xu hướng này, dù đợt cắt giảm hiện không chạm đến Ba Lan.

Điện Kremlin theo dõi sát cuộc gặp. Việc Bắc Kinh không bị “ép” khiến Moskva tạm yên tâm, nhưng nếu quan hệ Washington–Bắc Kinh ấm lên, giá trị của Nga với Trung Quốc suy giảm: khi căng thẳng hạ nhiệt, Nga bớt là “cô dâu đẹp” trong mắt Bắc Kinh, tạo thách thức cho Vladimir Putin.