Ủy ban châu Âu công bố đề xuất sửa đổi pháp lý nhằm ổn định giá trong hệ thống giấy phép phát thải ETS2 và bảo vệ hộ gia đình, doanh nghiệp. Petr Hladík, Bộ Môi trường (Ministerstvo životního prostředí), thông báo trên mạng xã hội X rằng các đề xuất đã được Ủy viên phụ trách khí hậu Wopke Hoekstra trình bày trước các bộ trưởng tại Luxembourg.

Hladík gọi đây là thành công cho Cộng hòa Séc, khẳng định đề xuất “đi đúng theo” yêu cầu của Praha. Theo ông, cơ chế mới sẽ giúp ổn định giá và hạn chế biến động, nhờ đó không gây rủi ro cho hộ gia đình, tiểu thương, nhà sản xuất và doanh nghiệp.

Ủy ban châu Âu mô tả tổng cộng năm cơ chế để duy trì giá giấy phép ở mức mục tiêu 45 EUR/tấn CO2, kích hoạt khi giá vượt ngưỡng. Hladík cho biết sẽ thúc đẩy quy trình nhanh để Nghị viện châu Âu phê chuẩn trong năm nay, trong bối cảnh bắt đầu đàm phán giữa Ủy ban châu Âu, Hội đồng EU và Nghị viện châu Âu.

Phản ứng đối lập, Karel Havlíček từ phong trào ANO (ANO) gọi thay đổi là “thất bại” và tuyên bố sẽ ngăn việc chuyển quy định này vào luật Séc. Theo ông, cách điều chỉnh mà Ủy ban châu Âu nêu không có lợi cho Séc và lập trường của Bruxelles ngày càng cứng rắn.

ETS2 dự kiến mở rộng giao dịch giấy phép sang vận tải đường bộ và sưởi ấm tòa nhà từ năm 2027. Cộng hòa Séc cùng gần 20 quốc gia yêu cầu điều chỉnh; Hladík gửi thư chung nêu lo ngại và đã nhận phản hồi từ Wopke Hoekstra. Ủy ban châu Âu dự định củng cố cơ chế bình ổn: khi giá vượt 45 EUR/tấn (mốc theo giá năm 2020) sẽ bơm thêm giấy phép, có thể tới mức gấp đôi nguồn cung; theo Ngân hàng Trung ương Séc (ČNB), ngưỡng tương đương năm 2027 có thể khoảng 57 EUR.

Ủy ban châu Âu cũng sẽ làm rõ rằng cơ chế có thể được kích hoạt tối đa hai lần trong 12 tháng, qua đó những năm 2027–2029 có thể đưa ra thị trường tới 80 triệu giấy phép/năm. Tuy nhiên, cơ chế này không phải trần giá mà là điều tiết nguồn cung; giới phê bình lưu ý hiệu lực chống sốc giá có thể hữu hạn và chưa rõ sau năm 2030 sẽ thế nào.

Hiện EU đã có hệ thống ETS áp dụng cho nhà máy điện và cơ sở công nghiệp, mỗi giấy phép cho phép thải một tấn CO2 (hoặc tương đương khí nhà kính khác). Doanh thu từ bán giấy phép được các nước thành viên sử dụng cho các biện pháp bảo vệ khí hậu.