Quá trình chốt ngân sách diễn ra như một màn kịch căng thẳng dựng sẵn: trì hoãn đến nửa ngày trước hạn luật định, rồi khép lại bằng cảm giác nhẹ nhõm ngay trước bầu cử. Dù cách làm đi ngược lời hứa về sự mạch lạc, tổng thể quản trị tài khóa trong cả nhiệm kỳ vẫn giữ sự thận trọng và có trách nhiệm, để lại nền tảng tương đối ổn định cho người kế nhiệm.

Các ưu tiên chi tiêu cốt lõi được đảm bảo: lương hưu tăng nhẹ trên lạm phát (+3,1%), quỹ lương khu vực công tăng 8% với ưu tiên cho giáo viên và lực lượng vũ trang, ngân sách quốc phòng đạt 2,35% GDP (vượt thỏa thuận NATO), và thanh toán đợt đầu 18 miliard CZK cho dự án hạt nhân Dukovany. Khoản cắt với giao thông ban đầu dọa giảm 33 miliard, sau điều chỉnh còn khoảng 11 miliard nhờ mở rộng sử dụng quỹ EU và tác động kỳ vọng từ luật siết ghi nhận lao động để cải thiện thu bảo hiểm xã hội; Státní fond dopravní infrastruktury có đệm tài chính để không làm gián đoạn thi công.

Những “lá bài” phút cuối của Zbyněk Stanjura có thể không phát huy đủ hiệu lực và tồn tại các phép hoán chuyển mục chi như dùng tiền chống lũ cho trợ cấp năng lượng mặt trời. Tuy vậy, kết quả những năm qua cho thấy số liệu quyết toán nhìn chung khớp kế hoạch; nếu có trượt nhẹ, các chỉ tiêu chính vẫn có vùng đệm. Thâm hụt dự kiến khoảng 286 miliard CZK, mức vay mượn lớn nhưng hợp cảnh.

So với mức kỷ lục 420 miliard năm 2021, thâm hụt đã cải thiện ba năm liền; năm tới có thể nới rộng do hai khoản mới: tăng chi quốc phòng và khởi động trả cho Dukovany. Theo phương pháp EU, thâm hụt quanh 2% GDP năm nay và năm tới, nhờ cả thặng dư lâu năm của khối đô thị. Tác dụng đến từ gói củng cố 2023 và chiến lược để doanh thu thuế tăng theo lạm phát trong khi kiềm chế chi, trì hoãn tăng lương để hạ nhiệt giá cả. Dù cử tri có thể không thưởng công vì chính sách “không vung tay”, sự thận trọng này vẫn giúp tài khóa đứng vững.