Sau cuộc gặp tại Nhà Trắng giữa Volodymyr Zelensky và Donald Trump, kỳ vọng của Kyiv về tên lửa tầm xa Tomahawk nguội lạnh rõ rệt. Michael Bociurkiw, chuyên gia chính sách toàn cầu và thành viên cấp cao của Trung tâm Á-Âu (Eurasia Center) thuộc Hội đồng Đại Tây Dương (Atlantic Council), cho rằng cuộc gọi trước đó giữa Trump và Vladimir Putin cùng lo ngại việc Tomahawk đòi hỏi Mỹ tham gia chỉ thị mục tiêu đã khiến kế hoạch đổ vỡ. Axios dẫn nguồn tin nói Ukraine sẽ không nhận được các tên lửa này, còn Zelensky từ chối bình luận chi tiết.

Phái đoàn Ukraine đến Washington trong tâm thế lạc quan, đã làm việc với Raytheon và chuyên gia quốc phòng, tin rằng thỏa thuận gần như xong. Nhưng Trump phát tín hiệu phản đối ngay từ đầu, lập luận rằng vũ khí tầm xa sẽ leo thang chiến sự. Theo Bociurkiw, lập trường hiện tại của Trump bị chi phối bởi hai lực: cánh diều hâu Cộng hòa đòi mạnh tay với Nga và bản năng muốn chấm dứt, không mở rộng chiến tranh, phù hợp tâm lý cử tri coi đây là “chiến tranh châu Âu” để châu Âu gánh vác.

Bociurkiw lưu ý Tomahawk có giá khoảng 1 triệu USD mỗi quả, không đắt ở quy mô tổng thể và tồn kho còn nhiều, lại không phức tạp như Patriot. Tuy vậy, điểm mấu chốt là Tomahawk cần sự tham gia trực tiếp của Mỹ trong khâu nhắm bắn và điều hành, điều Trump muốn tránh để không bị cuốn sâu vào xung đột.

Về phương thức vận động, Zelensky được cho là dùng nhiều lời khen và đánh vào cái tôi của Trump, kèm đề xuất lợi ích kinh tế. Hai bên chạm đến các đường ống và nguồn lực năng lượng của Ukraine, cũng như hợp tác quốc phòng về công nghệ drone; Trump đôi lúc lái câu chuyện sang kho drone và khả năng tiêm kích bắn hạ. Dù Zelensky thích ứng với “trò chơi” ngoại giao này, giữa họ thiếu sự thân tình tự nhiên như với Keir Starmer hay Emmanuel Macron.

Chiến lược kế tiếp, theo Bociurkiw, là Kyiv nên dựa nhiều hơn vào châu Âu, trong khi giá trị cốt lõi Mỹ cung cấp là thông tin tình báo cần tiếp tục duy trì. Ông gợi ý Zelensky tăng tiếp xúc với Thủ tướng Đức Friedrich Merz để thúc đẩy chuyển giao tên lửa Taurus, và khối Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) cần tạo sức ép. Ukraine đồng thời phải tăng tốc phát triển năng lực nội địa như drone và tên lửa Flamingo tầm xa để dần tự chủ.

Ông dự báo thượng đỉnh sắp tới giữa Trump và Putin ở Hungary sẽ lặp lại kịch bản Alaska, nơi Putin “chơi” vào tính cách giao dịch của Trump bằng các viễn cảnh kinh tế, như ý tưởng đường hầm nối Alaska với Viễn Đông Nga. Dù kinh tế Nga chỉ cỡ Hà Lan, Putin biết cách nói về thương mại, tài nguyên và “thỏa thuận lớn” để hấp dẫn Trump.

Về triển vọng chấm dứt chiến tranh, Bociurkiw nhận định Trump tỏ ra muốn ghi dấu ở Trung Đông, xúc động trước hình ảnh con tin Israel và đôi khi nhắc đến tổn thất của cả Ukraine lẫn Nga. Tham vọng giải thưởng Nobel Hòa bình là một động lực, song điều đó mâu thuẫn với cam kết tranh cử rút Mỹ khỏi xung đột toàn cầu — một nghịch lý vẫn hiện hữu.