Cuối năm, hệ thống y tế Ba Lan lại rơi vào khó khăn khi nhiều bệnh viện hoãn các ca mổ dự kiến nhưng không khẩn cấp sang đầu năm sau. Bộ trưởng Y tế Jolanta Sobierańska-Grenda nói trong phỏng vấn với Đài RMF FM rằng nguyên nhân là khủng hoảng tài chính ở bệnh viện và Quỹ Y tế Quốc gia (Narodowy Fundusz Zdrowia, NFZ). Bà từng ước tính năm nay NFZ thiếu 14 tỷ zł, còn năm tới có thể thiếu tới 23 tỷ zł; tình trạng tương tự đã xảy ra cuối năm 2024.

Wojciech Wiśniewski, chuyên gia về y tế của Liên đoàn Doanh nhân Ba Lan (Federacja Przedsiębiorców Polskich), cảnh báo “bữa tiệc đã kết thúc”, NFZ mất thanh khoản “hơn một năm trước”. Ông nhắc lại dự báo từ tháng 3 về khủng hoảng nửa cuối năm và cho biết báo cáo của tổ chức dự tính năm 2025 hụt 30 tỷ zł còn bị “đánh giá thấp”. Theo ông, lỗ hổng hiện có thể là 17,5 tỷ zł do hụt thu từ bảo hiểm y tế, cộng 16 tỷ zł trợ cấp ngân sách đã bơm trong năm, tức tổng trên 30 tỷ zł.

Để lấp khoảng trống tài chính, Bộ trưởng Y tế từng đề xuất tăng mức đóng bảo hiểm y tế của người dân, nhưng Thủ tướng Donald Tusk công khai bác bỏ, khẳng định chính phủ sẽ không tăng khoản đóng này.

Một điểm nghẽn khác là chi trả cho “vượt trần” (nadwykonania) — các dịch vụ thực hiện vượt giới hạn hợp đồng mà trước đây NFZ vẫn thanh toán, nhưng từ năm ngoái trở nên bấp bênh. Mariusz Trojanowski, giám đốc bệnh viện ở Aleksandrów Kujawski và Ủy viên Ban chấp hành Hiệp hội Toàn quốc Nhà tuyển dụng Bệnh viện Huyện (Ogólnopolski Związek Pracodawców Szpitali Powiatowych), nói tất cả ca không khẩn đều bị hoãn vì lo NFZ không trả tiền. Ông cho biết chưa nhận được tiền vượt trần không giới hạn của quý III, trong khi quý IV đã bắt đầu, khiến bệnh viện bí nguồn trả nhà cung cấp, thuốc men, máu, và toàn hệ thống rơi vào tình trạng mất thanh khoản.

Trojanowski kêu gọi chấm dứt “tính tiền theo dịch vụ” mang tính thương mại trong y tế công. Ông nhấn mạnh bệnh nhân không phải món hàng để mặc cả; giám đốc bệnh viện công cần đặt nỗi đau và nghĩa vụ pháp lý lên trước, thay vì cân nhắc lợi nhuận từ từng ca bệnh.

Ông cũng nêu tác động của luật tăng lương năm 2017, đảm bảo điều chỉnh hằng năm mức lương tối thiểu cho nhân viên y tế, khiến phần lớn ngân sách bệnh viện nay dồn cho chi phí nhân sự tăng mạnh. Bộ Y tế đang tính sửa luật này, bao gồm phương án “đóng băng” trong hai năm và xác định cả trần lương tối đa cho nhân viên y tế khu vực công; hiện trần lương chỉ áp dụng với giám đốc và thành viên ban lãnh đạo bệnh viện.