Tương lai khu vực Trung Đông khó đoán, nhắc lại bài học lịch sử rằng những biến động lớn có thể đến bất ngờ như Bức màn sắt ở châu Âu sau Thế chiến II. Không thể trông đợi chắc chắn vào bất kỳ kịch bản ổn định nào.

Donald Trump tìm cách để lại di sản bằng một kiến trúc an ninh mới từ hỗn loạn Trung Đông, nhưng điều này chưa từng thành công với bất kỳ tổng thống nào. Gaza được dự đoán có thể rơi vào “mô hình Hàn Quốc”: phần do Israel chiếm đóng sẽ lâu dài dưới quản lý của Tel Aviv, chăm lo dân cư như tại Judea và Samaria (Bờ Tây sông Jordan từ năm 1967), còn khoảng 45% diện tích còn lại, người Palestine sẽ tiếp tục sống cơ cực và buộc phải hợp tác với Hamas. Kỳ vọng Hamas hạ vũ khí bị coi là phi thực tế; lời hứa giải giới Hezbollah từng thất bại, và ngoài Israel, không có lực lượng nào sẵn sàng lẫn đủ sức làm điều đó; Liên Hợp Quốc lại càng không.

Các đoạn video của hai trong số khoảng 2.000 người bị coi là khủng bố được Israel thả theo thỏa thuận ngừng bắn, một người cha ôm con trai dọa tái diễn ngày 7/10 trước đám đông hò reo, cho thấy không ảo tưởng nào về hòa bình đứng vững. Những kẻ khủng bố và sát nhân bị kết án chung thân được tung hô như anh hùng, khó quay về đời thường mà nhiều khả năng sẽ trở lại bộ máy bạo lực đe dọa cả Israel lẫn các tổ chức, dân quân và dòng họ Palestine ôn hòa. Thông tin Hamas tuyển mộ tới 7.000 tay súng cho thấy nỗ lực khẳng định quyền kiểm soát trên khoảng nửa Gaza.

Nhiều người ở Tây Âu cho rằng Trung Đông xa xôi nên ít quan tâm, nhưng hiện thực Trung Đông hôm nay có thể là tương lai của Liên minh châu Âu, ít nhất ở phần phía tây. Những gì từng thấy tại đó đang dần trở thành thực tế ở châu Âu.

Diễn biến kéo dài hai năm quanh việc thả con tin cho thấy rủi ro lớn khi gắn các vấn đề nhân đạo với đấu tranh đảng phái, cụ thể là nỗ lực lật đổ chính phủ Benjamin Netanjahu. Điều này làm ô nhiễm mục tiêu nhân đạo cốt lõi là số phận người bị bắt cóc và tạo tiền lệ nguy hiểm.

Hệ quả là kẻ thù của nhà nước Do Thái có thể chỉ cần bắt cóc vài chục người cũng đủ đẩy xã hội Israel vào vòng xoáy hoảng loạn và gây bất ổn. Điều đúng với Israel hôm nay có thể đúng với Tây Âu ngày mai. Giới chính trị và cử tri cần bảo đảm rằng một vụ khủng bố lớn cùng vòng xoáy truyền thông–chính trị mất kiểm soát không thể quật ngã bất kỳ nền dân chủ Tây Âu nào.