Tại Chợ quốc tế Rungis (marché international de Rungis), Annie Genevard phát động các hội nghị về chủ quyền lương thực nhằm xây dựng chiến lược nông nghiệp 10 năm, cảnh báo “cuộc chiến nông nghiệp” đang hình thành. Bà viện dẫn chiến sự ở Ukraine, chính sách thuế quan của Hoa Kỳ, thuế của Trung Quốc cùng áp lực khí hậu và nhân khẩu học, kêu gọi một “cuộc tỉnh thức về lương thực”.

Bối cảnh khó khăn trải dài từ chăn nuôi, trồng trọt tới rượu vang khiến cán cân nông nghiệp Pháp có thể thâm hụt ngay trong 2025, lần đầu sau gần 50 năm. Pháp hiện nhập một nửa trái cây, rau, thịt gà tiêu dùng, 60% thịt cừu và 25% thịt bò. Bà chỉ ra từ 2014, chi hỗ trợ bình quân đầu người cho nông nghiệp tăng 40% ở Trung Quốc, 86% ở Hoa Kỳ, 15% ở Nga, trong khi Liên minh châu Âu giảm 19%, và nhấn mạnh cần chuẩn bị cho kịch bản chiến tranh thực sự, khi đó người Pháp sẽ trông cậy vào nông dân để bảo đảm lương thực.

Bà liệt kê các “làn sóng ngầm” đe dọa vị thế nông nghiệp của Pháp: suy giảm các yếu tố sản xuất, đặc biệt nguồn lực con người khi một nửa lao động nông nghiệp sẽ nghỉ hưu trong 10 năm tới; biến động giá, chi phí đầu vào, rối loạn khí hậu và thay đổi thị hiếu tiêu dùng. Tỷ trọng chi tiêu thực phẩm trong ngân sách hộ gia đình giảm từ 35% năm 1960 xuống dưới 20% hiện nay, kèm lời kêu gọi “chủ nghĩa yêu nước trong tiêu dùng”.

Liên đoàn quốc gia các nghiệp đoàn nông dân (Fédération nationale des syndicats d’exploitants agricoles) phản ứng gay gắt, cho rằng lễ phát động giống một chiến dịch truyền thông; tổ chức này sẽ tham gia quá trình nhưng tẩy chay khởi động, đòi câu trả lời về thu nhập nông trại. Trở lại Rungis gợi nhớ thông điệp “nâng hạng” năm 2017 của Emmanuel Macron, nay bị lấn át bởi lạm phát và cạnh tranh, trong bối cảnh nông thôn âm ỉ bất mãn vì dịch bệnh trong chăn nuôi và giá thấp. Hoạt động huy động đang chuẩn bị ở Pháp trước chính sách tiêu hủy bò nhiễm bệnh da sần và tại Bruxelles ngày 18/12 phản đối thỏa thuận tự do thương mại EU-Mercosur và thuế carbon tại biên giới cho phân bón.

Phối hợp Nông thôn (Coordination rurale) chỉ trích bộ không đáp ứng kỳ vọng, cho rằng các ràng buộc đang “ngăn nông dân sản xuất”. Ở hướng khác, Liên đoàn Nông dân (Confédération paysanne) nhấn mạnh chủ quyền là quyền xã hội lựa chọn mô hình nông nghiệp, chứ không phải cuộc đua tăng sản lượng và xuất khẩu.

Nhiều ngành kêu gọi chuyển từ “tham vấn mới” sang “quyết định”, viện dẫn chẩn đoán của ngành củ cải đường, cùng các “kế hoạch chủ quyền” cho rau quả (2023), lúa mì cứng và thịt (2024). Kỳ vọng của tiến trình là xây dựng kế hoạch hành động 10 năm cho sản xuất và chế biến, xuất phát từ nhu cầu thị trường nội địa, châu Âu và toàn cầu; xác định các dự án cấu trúc và lộ trình sản xuất, đồng thời tính đến chiến lược khí hậu và giảm pesticide của Pháp. Ludovic Spiers, cựu lãnh đạo Hợp tác xã nông nghiệp Agrial (Agrial), được chỉ định làm “điều phối viên chung”.

Các nhóm công tác theo ngành (cây trồng, gia cầm, rượu vang…) sẽ tập hợp các liên ngành, khối thượng nguồn, hạ nguồn, Cơ quan công lập FranceAgriMer (FranceAgriMer) và giới nghiên cứu. Tiến trình cũng phải gắn với các Chiến lược quốc gia về dinh dưỡng và khí hậu (SNANC, SNBC), hiện vẫn đang chờ ban hành chi tiết.